Nietzsche, Sade, Krzysztoń... - jak interpretować szaleńców?

Pierre de Ronsard

Nietzsche, Sade, Krzysztoń... ludzie, którzy zostali oficjalnie lub nieoficjalnie zdiagnozowani lub ci, którzy sami się przyznali do pewnych chorób. Pytanie: jak interpretować ich dzieła? I czy choroba psychiczna jest jakimkolwiek cenzusem?

Zapraszam do dyskusji, pytanie pozostawiam otwarte.

roślinawędrowna

Człowiek nie choruje non stop, miewa różne stany, czasem długo przebywa w okresie remisji. I na ogół zachowuje się normalnie, chyba że coś mu strzeli do głowy. Czasem może lepiej, żeby ktoś go powstrzymał przed pewnymi działaniami, ale poza tym jest, jak zapewniam, równie myślącym człowiekiem jak inni.
Przy interpretacji oczywiście warto się zastanowić, czy wszystko jest spójne, logiczne i zbytnio nie odbiega od rzeczywistości, bo czasami szaleńcy przeżywają swoje tripy i nie wiedzą, że tylko oni doświadczają niektórych sytuacji.
Szaleńcy bardziej niż inni potrzebują pióra, bo chcą zaprowadzać porządek w swoich chaotycznych głowach, ujrzawszy wszystko wcześniej na papierze. Czasem się rozkręcają przy tym nadmiernie i zostają znanymi autorami.
Mimo to staram się być bezstronna w dyskusji, żeby nie zakłócać jej przebiegu, bo mi tam coś urojonego dynda (żart), czyli mi tam wszystko jedno.

Lill

Moim zdaniem każdy twórca cierpi na mniej lub bardziej określone zaburzenia psychiczne, ergo nie ma taryfy ulgowej dla szaleńców. Każdy, kto produkuje coś nieprzeciętnego, jest metafizycznym ćpunem, alkoholikiem i wariatem. Wyjątki? Dotąd nie stwierdzono, chyba że totalni i nieuleczalni klasycy, chociaż i ich bym podejrzewała o coś nie teges pod deklem.

Hien

Potwierdzamy, każdy twórca ma nierówno pod sufitem. Mniej lub bardziej. Więc w sumie nie bardzo rozumiem ogólnie pytanie w temacie. Bo niby jak tu cokolwiek interpretować? Masoch czy Sade są zbyt oczywiści, Nietzsche to tylko chaos nieuporządkowany, poza tym jednak zrozumiały.
Od takiego de Sade stworzono pojęcie sadyzmu, od Masocha - masochizmu. De Sade ponadto był libertynem, taki światopogląd obecnie nie jest już taki kontrowersyjny jak kiedyś, nawet jego skrajna forma obecnie nie wywołuje aż takich kontrowersyj. Jeśli poza sadyzmem coś mu pod kopułą siedziało, to już inna kwestia.
Nietzsche zaś gadał całkiem sensownie, tylko chaotycznie, wyszło jednak na to, że jest za słaby na swoją własną filozofię. Przykład Raskolnikowa - wymyślił coś diabelnie sensownego, ale pomylił się co do własnego miejsca we własnym obrazie świata. Podobnie jak Freud stanowi doskonały przykład osoby totalnie walniętej, z tym że Freud to tylko stary zboczeniec, ogarnięty obsesją. Oczywiście psychologia pewnie będzie go kłami i pazurami bronić, mimo zdumiewającego absurdu większości z jego tez.
Po twórczości takich wariatów można zauważyć, co i kiedy, rozpoznać nasilenie w określonych utworach. To akurat nie podlega interpretacji, tylko obserwacji, chociaż w wypadku tych, co zachorowali po napisaniu większości utworów, nie wiem czy w ogóle jest jakikolwiek sens brać to pod uwagę. Jeśli jednak długo uskuteczniali swoje małe obłędy, należy to uwzględnić i tyle (jakoś nie wyobrażam sobie interpretowania Wenus w futrze Masocha. De Sade też był cokolwiek oczywisty). Nie widzę sensu w "interpretacji" czegoś, co tendencyjnością aż oślepia. Plan zajęć też można zinterpretować i szukać tam ukrytych znaczeń, co nie zmieni faktu, iż jest to tylko plan zajęć i znaczeń w nim nie ma. Tylko polonista by umiał zinterpretować plan zajęć. Pamiętajmy, że nawet autor nie wie, co ma na myśli, wie to tylko polonista.
W powieściach związek przyczynowo-skutkowy da się znaleźć i pojąć, nawet gdy odbiega od powszechnego pojmowania logiki i nie musi to szkodzić.
A czasem obłąkany umysł jest w stanie stworzyć coś bardziej przenikliwego i sensownego niż zdrowszy. Zdrowe umysły mają niestety to do siebie, że pozostają totalnie ślepe i lezą za stadem.

Pierre de Ronsard

(Sadyzm: 1834 Wink

Ale potem twórca zaginął, jako nie czarna owca, a diabeł dla potomnych swoich.)
Otóż nie każdy twórca ma nierówno pod sufitem. Takie myślenie to megalomania autorów Wink

Co do de Sade'a: jeśli wczytamy się głębiej, on również, podobnie jak Nietzsche (a nawet i lepiej) stworzył pewną filozofię, z którą nie zgodzić się jest trudno. Chaos jest tylko powierzchowny. Natura przejmuje funkcje boskie i nie ma odtąd żadnego prowidencjalizmu. Jego szaleństwo można interpretować nieco inaczej, można go bowiem usprawiedliwić tym, iż spędził 28 lat życia w więzieniach (Bastylia, Vincennes, Miolan, Charenton etc.)

Przed nim pisano również rzeczy libertyńskie, ale nie tak straszliwe. On sam wprowadza element cruauté, przez co nie można stwierdzić zależności libertynizm = szaleństwo. Sade =szaleństwo, być może. Libertynizm był wówczas szaleństwem dla kościoła i władz królewskich, jako że literatura miała wpływ porównywalny z dzisiejszą telewizją. Nie wiemy, czy Sade jest normalny, czy nie, bo wzięli mu po śmierci czaszkę do badań i nic z tego większego nie wynikło.

Raskolnikov nie był autorem, to raz. Ale, Malaria, poruszyłaś fajną kwestię niejako sama sobie zaprzeczając: Raskolnikov jest wytworem chorego umysłu Dostojewskiego, który chyba był uznawany za twórcę normalnego (jak każdy XIX wieczny za wyjątkiem Sade'a i G. de Nervala). A więć:
Normalny =/= TENDENCYJNY!!! Nigdy w życiu.
Schizofrenicy nie są w stanie pisać (ponoć). Nie wiem, jak ma się to do innych chorób psychicznych. Moje pytanie medyczne: czy te wszystkie choroby nie są czasem wyimaginowane celem ukontrowersyjnienia wizerunku?

Hien

Jeśli chodzi o chaos u Nietzschego, to mieliśmy na myśli formę prowadzenia myśli i zdania długie na pół strony.

I nie jestem głupie, wiem, że Raskolnikow (transkrypcja!) autorem nie był. Ale dla nas to typowy przykład osobnika, który stworzył pewien system, któremu nie podołał. Uznał się za kogoś więcej, a potem okazał się po prostu słabym i nic nie wartym insektem.
Poza tym zgubiliśmy się. Nie rozumiemy postu powyżej. To Masoch i de Sade byli tendencyjni. I oni mnie nie interesują - zaprawdę powiadam wam, mało napisane co tak mnie nie interesuje jak pisanina zboczeńców. A normalność jest po prostu mdła i tacy twórcy w sumie też są. (W zasadzie hołduję stwierdzeniu, że nie ma ludzi normalnych, to tylko kolejne ładne pojęcie, które nie wytrzymuje konfrontacji z rzeczywistością, chyba że rozszerzyć ją o działania w sytuacjach wyjątkowo nietypowych. Ale to oznacza, że zbrodniarze wojenni też są normalni. Btw, to że Dostojewski jest uznawany za jakiegoś, nie musi o niczym świadczyć. Wedle polonistów sceny szkolne Ferdydurke wyśmiewają niechęć uczniów do nauki.) Tak czy inaczej - twórca powinien być trochę walnięty. To sprzyja kreatywności. A geniusz w jakiejś dziedzinie musi odbić się deficytami społecznymi, równowaga w przyrodzie i te sprawy.

Schizofrenicy jak najbardziej są w stanie pisać. Gdzie niby jest sprzeczność między chorobą a pisaniem? Osobiście jej nie widzimy, bardzo wielu ludzi nigdy nie trafia nawet do psychologa, chociaż przydałoby się im wcisnąć dobre psychotropy, by byli tak samo mdli jak reszta ciżby. Wszelakie deficyty i odstępstwa od normy (także od heteronormy w sumie, to tak jakby uważać, że będąc transwestytą czy gejem nie można pisać) przeszkadzają jedynie gdy zakłócają sam proces przelewania myśli na papier. Nawet logika wizji pijanego wariata może zostać doceniona, przeinterpretowana i uznana za arcydzieło (znów Ferdudurke).

Pierre de Ronsard

roślinawędrowna

Pierre de Ronsard

Hien

Jeżu kolczasty. Pierre. Wciskaj takie rzeczy w linkach i uprzedzaj, co przedstawiają, nie strasz nas. My się kości fobiujemy i zeszlibyśmy prawie na zawał jak nam się temat otworzył. Wiem, że nie płakałbyś, ale Lill może by chciała się mścić.

Ogólnie - nie interesują nas choroby psychiczne twórców, którzy nas zirytowali. Ani treść głęboko symboliczna i nietendencyjna zawarta w ich dziełach. De Sade mnie nudził. Masoch rozśmieszył głupotą. Nietzsche stworzył coś ciekawego, chociaż momentami trafiały mu się chwile czystego surrealizmu. Cóż. Niezdiagnozowanym (więc być może zdrowym) też zdarza się nudzić, rozśmieszać głupotą i dawać się ponieść surrealizmowi. Jedynym kryterium, dla którego w ogóle mielibyśmy wiedzieć o chorobach psychicznych twórcy, jest tu dla nas tylko ewentualne ułatwienie zrozumienia.

Pierre de Ronsard

Zdaje mi się (albo jest już późno), że odbiegamy od tematu i cząstki pytającej. Zamiast szukać odpowiedzi na "jak", wdajemy się w dyskusję "czy" interpretować psychicznie chorych ludzi lub wykolejeńców. A może się mylę... Smile

Czyli jak bardzo literatura różniłaby się, gdyby Sade ograniczył zachowania swoich bohaterów do samych stosunków płciowych, a nie np. do jedzenia skatologii kulinarnej; gdyby Kierkegaard nie był tak smutny w życiu etc.

WorldOfDreams

A może zamiast interpretować dzieła szaleńców spróbować sobie wyobrazić świat widziany ich oczyma? Od interpretacji jest szkoła, w naturze sztuka powinna działać na wyobraźnię, niekoniecznie trzeba w niej szukać logiki zwykłego, zdrowego człowieka.

roślinawędrowna

Szaleństwo jest jak flow w rapie, poszczególne wersy padają bez zająknięcia, nie widzisz przeskoku, tak jak z kobietami nigdy nie wie oj nie wie się, bo i one same nie wiedzą, jest dobrze, nagle strach. O tyle fajne gdy dodaje wyobraźni i pisze się i pisze, idzie gładko, o tyle złe, że przynosi paranoje, gdy się zbyt wyczuli wzrok na otaczające cienie. Patrzysz na przedmiot, a widzisz w nim czyjąś twarz, masz nagle nadmiar wyobraźni, bawi cię to, rozmawiasz z kimś, kto cię krytykuje i sobie robisz z niego żarty, gdy już wiesz na swoim doświadczeniu, że on nie istnieje. Całkiem fajnie, gdy wszystko się staje bardziej kolorowe, paskudnie, gdy to wszystko staje się mroczne. Umysł działa bez przystanku, wyobraźnia staje się wszechogarniająca. Trochę jakby się weszło do niezwykłego świata, podobnie pewnie jest po środkach odurzających. A gdy zastanawiasz się, dlaczego wtedy myślałeś w ten sposób, stwierdzasz, że mamy mały wpływ na swoje życie bardziej niż się śniło filozofom. Tak to ci było! A teraz kolorowe szkiełka i selfcontrol in advanced level, bo nawet bez schizów niepotrzebnie postrzega się negatywnie, dlatego zawsze trzeba dbać o jakość myśli.

suki-neczka

Ciekawa interpretacja...
Niebezpieczeństwo z tymi szaleńcami jest takie, ze jak wpadną na podatny grunt, to efektem jest holocaust , a chociaz samobójstwo i inne takie...